اصول مخاطب‌شناسی در نهج‌البلاغه/ از خبرگزاری فارس
انسان موجودی اجتماعی است که نمی‌تواند بدون ایجاد ارتباط با محیط اطراف خود زندگی کند. هنگامی که انسان از حوزه فردی بیرون می‌آید و وارد اجتماع می‌شود، در اوّلین قدم با پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کند و این برقراری ارتباط نیز به قصد انتقال و دریافت پیام صورت می‌گیرد و اشکال مختلف دارد که از گذشته‌های دور تاکنون دستخوش تغییر و تحوّلات فراوان شده است. «در گذشته‌های دور دوندگان مسئولیّت حمل و انتقال پیام‌های فرمانروایان و اشخاص مهم را بر عهده داشته‌اند.
دود، نور و پرچم نیز از دیگر اشکال برقراری ارتباط و فرستادن پیام بوده که اغلب از نقاط بلند و مرتفع و یا برج‌ها به این منظور استفاده می‌گردیده است. استفاده از کبوتران نامه‌بر و اسب‌ها نیز از دیگر روش‌های متداول برای ارسال پیام بود. تاریخچه ایجاد ارتباط به شکل امروزی به اوایل قرن نوزده با کشف الکتریسیته و خاصیّت انتقال آن به صورت سیگنال و علامت برمی‌گردد» (روزنامه اعتماد، 1385: 66ـ37).
امروزه رایج‌ترین نوع برقراری ارتباط، ارتباط شفاهی (سخن گفتن) و کتبی (نوشتن) است. ایجاد ارتباط درست، هدفمند و موفّق، نیازمند راهکارهایی است که در حوزه علم ارتباطات مورد بررسی قرار می‌گیرد. ارتباطات به مطالعه ارتباطات اجتماعی در حوزه خُرد روابط انسان‌ها و نیز روابط کلان‌تری چون ارتباطات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دینی و... می‌پردازد. یکی از انواع ارتباطات، ارتباطات دینی1است که مهم‌ترین بحث آن، ارتباط مبلّغان دینی (پیامبران و ائمّه معصوم(ع)) با مخاطبان پیام است. روی خطابِ تمام پیام‌های دینی، اعمّ از اسلامی و غیراسلامی، انسان و هدف از القای پیام نیز هدایت وی در مسیر خداشناسی و عبودیّت است. متن کامل